Impressies van het colloquium van de Incubateur européen du barreau de Bruxelles

Par Bart De Moor, Vicestafhouder van de Nederlandse Orde van advocaten bij de balie te Brussel

Op 17 januari 2020 woonde ik het colloquium bij van de Incubator van de Balie te Brussel, met als thema de fundamentele rechten in de digitale en ecologische transitie.

De deelnemers van het colloquium vertegenwoordigden diverse landen en balies. Van velen onder hen vernam ik dat zij vooral kwamen voor het colloquium, en tevens van de gelegenheid gebruik maakten om de andere activiteiten van de Rentrée 2020, onder andere het indrukwekkende Concours des plaidoiries surréalistes, bij te wonen. Wie beide activiteiten bijwoonde, kan beamen dat het colloquium zo mogelijk nog surrealistischer was dan het uitdrukkelijk zogenoemde concours. Professor Sofia Ranchordas, Mr. Alain Bensoussan en de heer Frédéric Wickert toonden aan hoe dynamische, vooruitstrevende steden uitvoerig geconnecteerd zijn, hoe de mens de quasi exclusieve hand heeft gehad in het verdwijnen van de ecologische diversiteit van onze planeet en welke onvoorstelbare andere transities ons nog te wachten staan.

De vragen die toen zijn gerezen, zijn mij het meest bijgebleven. Wanneer zal ons recht persoonlijkheidsrechten voor robots erkennen? Wie dit honend weglacht, moet even stilstaan bij de Romeinen in de oudheid die ook lachten toen sommigen persoonlijke rechten voor slaven opperden of bij het gegeven dat al gedurende eeuwen onze rechtsstelsels persoonlijkheidsrechten toekennen aan rechtspersonen, die geen mensen zijn en toch persoonlijke rechten genieten. Tot een mensen­recht toe, het recht op verdediging. Onze rechtspersonen worden vertegen­woordigd door natuurlijke personen. Past die formule ook voor eventuele in de toekomst te erkennen robotpersonen? Welke argumenten zijn daartegen in te brengen? Een andere pertinente vraag die aan bod kwam, betreft de mogelijkheid van de mens om handelingen, geïnduceerd door computers, aangestuurd met artificiële intelligentie, te overrulen? Zoals in de medische wetenschap nu reeds de dokters vaak chirurgische handelingen overlaten aan de precisie van een computer, zonder nog zelf de handeling te kunnen verbeteren, zal dat misschien ook het geval zijn met de juridische conclusies die zullen afgeleid worden uit de beschikbare feiten, gecombineerd met big data aan rechtsleer en rechtspraak. Zullen het nog advocaten zijn die over afzienbare tijd complexe computergestuurde opzoekingen doen of zullen technisch geschoolde legal knowledge engineers of legal process analysts (zoals aangehaald door de auteur Richard Susskind) hun taken overnemen? Wat vandaag juridisch surrealisme kan lijken, is het realisme van morgen.

Zowel juristen als wetenschappers waren aan het woord. Het is de verdienste geweest van de Incubator van de Brusselse balie een brug te slaan over meerdere disciplines heen. Juist daarom waren wij getuige van een bijzonder interessant debat, dat alle aanwezige advocaten aansprak.

[supsystic-social-sharing id="1"]